Werking van het evenwichtssysteem

Ieder mens krijgt voortdurend informatie over de ruimte om zich heen en over de positie die het lichaam daarbinnen inneemt. Die informatie is afkomstig van de volgende deelsystemen: de evenwichtsorganen, de ogen en het diepe gevoel in spieren, pezen en gewrichten (propriocepsis). Dat we rechtop kunnen staan en ons evenwicht niet verliezen komt door de samenwerking van deze systemen.

De evenwichtsorganen

In het binnenoor ligt het evenwichtsorgaan, aan elke kant één. Het evenwichtsorgaan meet de bewegingen van het hoofd en de stand van het hoofd in de ruimte. Die informatie wordt samen met alle zintuigen gebruikt zodat u weet waar de zwaartekracht is. U weet dan hoe u staat en beweegt in de ruimte (oriëntatiegevoel). De evenwichtsorganen leveren een belangrijke bijdrage aan het bewaren van het evenwicht bij stilstand en beweging. Ook zorgen ze voor een stabiel beeld tijdens hoofdbewegingen en bijvoorbeeld tijdens het lopen.

De ogen

De ogen zijn belangrijk voor de oriëntatie in de ruimte. Met gesloten ogen is lopen of stilstaan moeilijker. De ogen spelen dus een grote rol bij het evenwicht. Als er uitval is van een of beide evenwichtsorganen bent u meer afhankelijk van uw ogen. Het evenwicht bewaren is dan nog moeilijker in het donker of bij een oogaandoening.

Het spiergevoel (propriocepsis)

Signalen uit het hele lichaam geven informatie over de stand van het lichaam en van het hoofd ten opzichte van het lichaam. Wanneer u last heeft van nekklachten, arthrose of verminderde spierkracht in de benen dan kan dit invloed hebben uw evenwichtsgevoel.

De informatie uit deze drie systemen wordt via zenuwbanen doorgegeven aan de hersenen. Van daaruit gaan signalen naar de spieren in het lichaam, zodat iemand zijn houding kan aanpassen en zijn evenwicht bewaart. Wanneer er storingen zijn in één van deze deelsystemen of in de informatieverwerking in de hersenen, ontstaat een gevoel van duizeligheid en/of verlies van evenwicht. Bij ouderen zijn er vaak storingen in meerdere systemen waardoor er meer kans is om te vallen.